Familie van Grinten en Hotel De Plasmolen - Een verhaal van durf en ondernemerschap

Het begin van een droom aan de Molen

Aan het eind van de 19e eeuw stond er op de plek van het latere Hotel De Plasmolen slechts een eenvoudige watermolen met een bescheiden logement. De bijzondere ligging - aan de voet van de Sint-Jansberg en langs een heldere vijver - trok al in de 19e eeuw dagjesmensen en reizigers aan. Maar pas toen Matthias van der Grinten, een molenaar uit het Duitse Kranenburg, rond 1885 naar Plasmolen kwam, werd het begin gelegd van wat uit zou groeien tot een iconisch hotel. Hij pachtte de twee watermolens inclusief het Logement-Plasmolen in het dorpje de Plasmolen van Baron Verscheur, eigenaar van de Landgoed de Sint Jansberg.

Matthias van der Grinten en zijn twee zoons Alphons en Harry transformeerde het Logement-Plasmolen tot een volwaardig hotel, Hotel de Plasmolen. Zij breidden het pand meerdere keren uit en liet in 1907 een nieuw gebouwdeel neerzetten, compleet met veranda en garage voor koetsen, en later auto’s, voor de gasten uit heel het land. Rond 1910 beschikte het hotel over 45 kamers en een ruime eetzaal - uitzonderlijk voor die tijd.

Marilou de Jong-van der Grinten, kleindochter van de Alphons van der Grinten, vertelt: “Mijn overgroot, opa Matthias, was ondernemer van heb ik jou daar. Hij durfde groot te denken, investeerde in kwaliteit en trok mensen naar Plasmolen die anders nooit naar deze plek zouden komen.

Pioniers in toerisme

De familie Van der Grinten was bijzonder vooruitstrevend. Ze begrepen dat meer nodig was dan alleen comfortabele kamers. Daarom werd de vijver voorzien van roeiboten en ligstoelen, later zelfs waterfietsen - een attractie die landelijke aandacht trok. Er werden muziekavonden georganiseerd, en het hotel kreeg een reputatie als levendige zomerbestemming.

Een van de meest opvallende innovaties was de eigen autobusdienst, die al vóór 1910 werd opgezet. Met een dubbeldekker bus, haalde men gasten op bij het station in Nijmegen. Een revolutionair idee in een tijd dat het toerisme nog in de kinderschoenen stond. Ondanks slechte wegen en frequente pech zette deze busdienst Plasmolen definitief op de kaart als vakantiebestemming.

Marilou voegt daarover toe: “Die busverbinding van mijn opa Alphons was echt visionair. Mensen waren verrast dat ze vanaf het station in een luxe wagen naar zo’n idyllische plek gebracht konden worden.”

Veerkracht in tegenslag

Ondernemerschap is nooit zonder risico’s. In augustus 1929 werd het hotel door een verwoestende brand grotendeels in de as gelegd. Een oververhit strijkijzer in de wasserij was mogelijk de oorzaak. Dankzij harde wind en beperkte blusmiddelen verspreidde het vuur zich razendsnel. Maar de familie gaf niet op: in korte tijd werd het hotel herbouwd, ditmaal in moderne Art-Decostijl. Het nieuwe hotel was nog aantrekkelijker en moderner dan voorheen.

Ludwig van der Grinten: “Tijdens deze brand zijn ook veel kunstwerken van o.a. Jacques van Mourik verloren gegaan. Jacques van Maurik maakte met diverse andere bekende schilders deel uit van de bekende schilders kolonie de Plasmolen. Zij waren kind aan huis bij Hotel de Plasmolen.” 

Van rustoord tot badhotel

Een tweede mijlpaal was de aanleg van een natuurzwembad in 1933. Het heldere bronwater en het zandstrand maakten De Plasmolen tot een populaire plek voor zwemliefhebbers. Vanaf dat moment ging het hotel door het leven als Badhotel De Plasmolen. Van april tot oktober stroomden de gasten binnen, terwijl het hotel ’s winters sloot.

Marilou: “Mijn opa sloot het hotel in de herfst en ging met zijn gezin in zijn eigen auto op vakantie over de Alpen naar Nice, wat natuurlijk heel bijzonder was in die tijd.” 

Dit seizoenbedrijf zorgde voor balans tussen kosten en opbrengsten, ook in belastingtechnisch opzicht - opnieuw blijk van slim ondernemerschap.

Een tweede pyrrhusoverwinning

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd Plasmolen zwaar getroffen. In september 1944 brandde het hotel opnieuw volledig af, ditmaal door oorlogshandelingen. Het dorp lag in puin. 

Marilou: “Mijn vader, een verzetsman in de tweede wereldoorlog, stond voor een moeilijke keuze: opnieuw beginnen of een andere koers varen? Mede ook door het plan voor de afgraving van de Siep zand- en grindwinning kwam er geduchte concurrent bij voor het zwembad.” 

Uiteindelijk besloten zij het terrein te verkopen aan de Nijmeegse horecaondernemer Willem Couwenberg. Couwenberg zag potentie in de locatie en liet het hotel vlak na de oorlog in de stijl van een statig Engelse landhuisstijl herbouwen. Zo bleef er een hotel op deze historische plek, al was het niet langer onder leiding van de familie Van der Grinten.

Ludwig van der Grinten, die als jongen in de jaren ’50 regelmatig op bezoek kwam, herinnert zich nog de sfeer: “Ik kwam daar vaak op zondag samen met mijn vader. In de eetzaal stond een piano en er hing een chique, gemoedelijke sfeer. Het was bijzonder om zulke elegantie in het midden van de natuur te zien."

Een blijvende nalatenschap

Hoewel de familie Van der Grinten na de oorlog afstand deed van het hotel, bleef hun invloed lang voelbaar binnen de gemeente Mook Middelaar. Zij introduceerden modern toerisme in Mook en Middelaar, brachten nieuwe voorzieningen zoals een zwembad en een openbaar vervoersverbinding, en trokken bezoekers naar een gebied dat toen nog nauwelijks ontsloten was. Het hotel bood decennialang werk aan tuinmannen, keukenpersoneel, musici en kamermeisjes – en droeg bij aan de regionale economie. En waren zelfs plannen voor het aanleggen van een heus vliegveld achter het hotel! 

Marilou benadrukt: “Zonder het ondernemerschap van mijn familie was het dorp Plasmolen en de gemeente nooit geworden wat het nu is. Het hotel bracht mensen hier naartoe, creëerde werk en zette dit gebied op de kaart.”

Tegenwoordig rest er weinig meer dan de vijver en herinneringen, want het hotel brandde in 2001 voor de derde keer af. Maar dankzij verhalen van mensen als Ludwig en Marilou blijft het erfgoed levend. Hotel De Plasmolen was meer dan een gebouw – het was een testament van lef, visie en liefde voor de plek. 

Klik hier voor alle foto's van Hotel de Plasmolen op Ons Mooie Mook en Middelaar >>>

Met dank van de Schatgravers Mook Middelaar: Sjaak Hendriks, Sjaak Jacobs, Stan Janssen 

Kijk ook eens op de onderstaande links:

• YouTube filmpje van het interview:  Site van Sjaak Jacobs (komt nog)
• YouTube Hotel door de jaren heen:
   https://www.youtube.com/watch?v=rCcpzd8FGaI&t=15s 
- Zwembad bij Hotel de Plasmolen in 1934:
  https://www.youtube.com/watch?v=dcUQ6ZFOXfk